کتاب انقلاب مشروطه جنبش آزادی خواهی در ایران نشر ثالث

انقلاب مشروطه‌ی ایران نخستین انقلاب دموکراسی‌خواهانه در جهان اسلام است و پس از تجربه‌ی ژاپن، مشروطه‌ی ایران نخستین نظام دموکراتیک در کشوری آسیایی بود که موقتا به چیرگی استبداد پایان داد. مشروطه‌خواهان کوشیدند حکومت قانون را جانشین خودکامگی و نهادهای ملی و دموکراتیک را جانشین نهادهای استبدادی کنند. آن‌ها آغازگرِ اصلاحات گسترده‌ی قضایی و آموزشی بودند و فرایند دین‌جداگری و عقلانی‌گری را سرعت بخشیدند. همچنین با تأسیس نهادهای مدنی، مانند انجمن‌های ایالتی و ولایتی، هم تفکر دموکراسی‌خواهانه را بسط دادند و هم راه‌حل منطقی را برای تقویت حاکمیت ملی و مهار نیروهای گریز از مرکز یافتند. این اثر کوشیده است انقلاب مشروطه را چونان تجربه‌ی زیسته‌ی ایرانیان در مواجهه با مدرنیته بنگرد و جایگاه و نقش این انقلاب را در آگاهی تاریخی مردم ایران بررسی کند. مواجهه با مدرنیته، تقدیر تاریخیِ انسان‌ غیرغربی است و انقلاب مشروطیتِ ایران جزئی از این مواجهه‌ی ناگزیر است. تجربه‌ی مشروطه به‌عنوان انقلابی یکتا و جنبشی ناتمام، تنها بخشی از این مواجهه‌ی در جریان است؛ ازاین‌رو با این تأکید در اثر مواجهیم که سخن‌ گفتن از شکست مشروطه نادرست است؛ مشروطیت به‌مثابه مهم‌ترین نظریه‌ی دولت دموکراسی، فراتر از مشروطه‌ی سلطنتی، کوششی برای زیستن در افق مدرن و تحقق دموکراسی بود و ازاین‌رو مشروطیت به‌عنوان تکاپو برای آزادی، تحولی درحال وقوع و زنده است.