کتاب تاملی در انقلاب مشروطه ایران اثر عباس خاکسار نشر نگاه

مصدق و جریان منفردین در مجلس پنجم در 9 آبان 1304، صدای انقلاب مشروطه را بازتاب می‌دادند. آنان به تفکیک قوا و اصطلاحات و آزادی‌های برآمده از انقلاب مشروطه در کلیتی همسو و هماهنگ می‌نگریستند و با یک هوشیاری تاریخی، دیکتاتوری تازه سر بر کرده را نشان داده و افشاء می‌کردند. آنان در دیکسورس مشروطه و انقلاب مشروطه سخن می‌گفتند و هر صدایی غیر از آن را شوم و ناهنجار تلقی می‌کردند. به‌راستی «تاریخ» چیست؟ «مورخ» کیست؟ رابطه تاریخ و مورخ بر چه پایه‌ای است؟ «امور واقع» کدام است و در چه صورت امور واقع به «امور ِواقعی ِتاریخی» ارتقاء می‌یابند؟ «علییت» و «عینیت» در تاریخ چه مفهومی دارند؟ آیا در تاریخ «تعمیم» مجاز است؟ مسئلۀ «حادثه» و «ضرورت» و «جبر» و «اختیار» در تاریخ چگونه است؟ آیا در هر تاریخ ِنوشتاری، رد پای نوعی «گزینه‌گری» را، از طرف ِحتی مورخ ِمدعی ِبی‌طرفی، نمی‌توان نشان داد؟ «تفسیر» و «تأویل ِ» امور واقع در تاریخ بر چه پایه‌ای است؟ آیا داوری و ارزش‌ گذاری در تاریخ می‌تواند صورت گیرد؟ آیا تاریخ سمت‌وسویی دارد و این سمت‌وسو در جهت پیشرفت است؟ تفاوت درک هگلی از تاریخ با درک مارکس از تاریخ در چیست؟ آخر اینکه «ماتریالیسم تاریخی» یا به کلامی دیگر «ادراک مادی تاریخ»، چگونه بینش و روشی در امر تاریخ‌نگاری است.وآیا بر پایه آن می‌توان از یک نظریۀ عمومی تاریخی، رابطۀ علت معلولی و تأثیر متقابل ِ– دیالکتیکی – زیرساختِ اجتماعی و روساخت آن؛ در امر تحولات تاریخی سخن گفت؟ و…ده‌ ها پرسش دیگر در این رابطه، می‌تواند ازجمله موضوعاتی باشد که ذهن یک دانش‌پژوه و پژوهندۀ تاریخ و یا خوانندۀ علاقه‌مند به فهم تاریخ را به خود مشغول دارد.